بلاغات النساء (کتاب)

بلاغات النساء

بلاغات النساء
اطلاعات کتاب
نویسنده	احمد بن ابی طاهر مشهور به ابن طیفور
موضوع	سخنان زنان نامدار
اطلاعات نشر
ناشر	شریف رضی

بلاغاتُ النّساء کتابی به زبان عربی نوشته ابن طَیفور مورخ اهل سنت(۲۰۴-۲۸۰ق) است که در آن سخنان فصیح و بلیغ، اشعار و سخنان کوتاهِ زنان تاریخ اسلام در سه قرن نخست قمری نقل شده است. این کتاب از مصادر بحارالانوار و الغدیر است و علامه مجلسی، خطبه حضرت زهرا(س) و خطبه‌های زنان اهل بیت در کوفه و شام را از آن نقل کرده است.

بلاغات النساء جلد یازدهم از کتاب «المنثور و المنظوم» است که جداگانه چاپ شده است.

درباره مؤلف

احمد بن ابی‌طاهر خراسانی مشهور به ابن طَیفور(۲۰۴-۲۸۰ق) مورخ و نویسنده اهل سنت است که بنا به گفته خیرالدین زِرِکْلی اصل او از مرو بود اما در بغداد زندگی می‌کرد. حدود ۵۰ اثر به او نسبت داده‌اند که کتاب‌های تاریخ بغداد و المنثور و المنظوم در چهارده جزء از جمله آنها است.

اعتبار و جایگاه

کتاب بلاغات النساء بخشی از جزء یازدهم کتاب «المنثور و المنظوم» است که به صورت جداگانه چاپ شده است. با اینکه نویسنده این کتاب از اهل سنت است اما عالمان شیعه از آن مطالبی نقل کرده‌اند. به گفته آقا بزرگ تهرانی، علامه مجلسی در بحارالانوار خطبه حضرت زهرا(س) در مدینه و خطبه‌های زنان اهل بیت در کوفه و شام را از این کتاب نقل کرده است.

جنبه ادبی این کتاب مورد توجه نویسندگان بوده است. همچنین گفته شده این کتاب آزادی زنان مسلمان و آگاهی آنان از مسائل اجتماعی را به تصویر کشیده است.

محتوا

کتاب بلاغات النساء با نقل سخنان زنانی که در سه قرن نخست قمری در مسائل اجتماعی و سیاسی سخن گفته‌اند، آغاز شده است. از جمله:

• سخنان عایشه دختر ابوبکر
• خطبه حضرت زهرا(س) در مسجد مدینه و سخنان او در جمع زنان مدینه
• خطبه حضرت زینب(س) در مجلس یزید بن معاویه
• خطبه‌ ام کلثوم در کوفه
• سخنان حفصه دختر عمر
• سخنان سوده بنت عمارة، زرقاء بنت عدی، بکارة الهلالیة، جمانة بنت مهاجر، همسر ابوالاسود و آمنه بنت شرید
• سخن برخی زنان عصر معاویه.

ابن طیفور همچنین سخنان کوتاه و اشعار زنان در مناسبت‌های خاص را نیز نقل کرده است. او در این بخش، سخنان بلیغ زنان در مدح و ذم همسرانشان، سفارش‌های مادران به دختران به هنگام ازدواج، سخنان زنان بادیه‌نشین، وصایای زنان و اشعار آنان را آورده است.

نسخه‌ها و چاپ‌ها

کتاب بلاغات النساء در سال ۱۳۲۶ق توسط انتشارات مدرسه والده عباس در قاهره چاپ شده است. به گفته عبداللطیف ارناؤوط، این چاپ بر اساس نسخه خطی‌ دارالکتب المصریه(به خط محمود پاشا بارودی و به تاریخ کتابت ۱۲۹۷ق) و به تعلیقه سید احمد الفی انجام گرفته است.

همچنین نسخه‌ای از این کتاب به خط شیخ شنقیطی در دارالکتب المصریه موجود است.

پانویس

منابع

• ابن طیفور، احمد بن ابی‌طاهر، بلاغات النساء، قم، الشریف الرضی، بی‌تا.
• ارناؤوط، عبداللطیف، »، التراث العربی، العدد ۵۰، رجب ۱۴۱۳ق.
• ًآقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه فی تصانیف الشیعه، تصحیح:‌ احمد بن محمد حسینی، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ق.
• ، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی، مشاهده ۲۸ تیر ۱۳۹۹ش.
• زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دارالملایین، ۱۹۸۹م.
• علامه امینی، عبدالحسین، الغدیر، قم، مرکز الغدیر، ۱۴۱۶ق.

پیوند به بیرون